Njeno veličanstvo hijaluronska kisjelina

Zadnjih godina svjedoci smo ogromnog porasta broja procedura koje spadaju pod nehirurški anti ageing. Neki estetski problemi koji su bili indikacija isključivo za estetsko hirurški tretman sada se mogu jako uspješno, ali ne uvijek, rješavati mnogo manje invazivnim procedurama. “Krivci” za ovaj trend su popularizacija hijaluronske kisjeline, napredak u istraživanjima koja su dovela do proizvodnje velikog broja brendova, te medijska promocija anti ageing tretmana. Hijaluron je mekan, providan, resorptivan i biokompatibilan gel koji se lako aplikuje, pa sve više ljekara nudi usluge anti ageinga tretmana.

Sastav

Hijaluronska kisjelina, (hyaluronic acid-HA) je polisaharidni glikozaminoglikan koji se normalno nalazi u ekstracelularnom matriksu vezivnih tkiva, sinovijalne tečnosti, hrskavice i kosti. Uz proteoglikane i multiadhezivne glikoproteine, ona služi za ispunjavanje prostora između ćelija i vezivnih vlakana kao i sprečavanje prolaska stranih supstanci i čestica u tkivo i paracelularno. Originalni HA fileri su bili životinjskog porijekla, dok se sada sintetišu od strane bakterija, te je skovan termin Nonanimal Stabilized Hyaluronic Acid (NASHA) tj hijaluron ne- životinjskog porijekla.

Hemijski sastav HA je manje više uniforman od jedne do druge vrste. Stoga je predizpozicija nastnka imunogenih i alergenih reakcija minimalna. Razlikujemo prirodnu tj. neumreženu hijaluronsku kisjelinu, koja je više tečna, i umreženu koja je tvrđa i više gelasta. HA u svom prirodnom obliku u mekim tkiva traje samo nekoliko dana. Sa porastom masene koncentracije (u mg/ml) raste tvrdoća, viskoznost, hidrofilnost pa i dugotrajnost. Daljom obradom, u procesu “umrežavanja” lanci HA se uvezuju u veće i stabilnije strukture tako da hijalouronidaza ne može lako da započne process razgradnje. Tako nastaje umrežena HA tj. ono što se uobičajeno zovemo-hijaluronski filer. Kod ove vrste HA tvrdoća i dugotrajnost rastu i sa brojem i prostornim rasporedom veza između lanaca HA.

Ključna razlika između različitih brendova na tržištu odnosi se na izvor HA, koncentraciju HA, materiju koja se koristi za umrežavanje HA polimera, stepen modifikacije i umrežavanja, količinu slobodne, neumrežene, i nemodifikovane HA, da li je preparat monofazan (kohezivni gel) ili bifazan (sastoji se pojedinačnih partikula), na elastični koeficijent (G’) koji predstavlja tvrdoću i otpornost gela deformisanju kada se primjeni pritisak, te konačno da li sadrži ili ne anestetik-lidokain. Tako neki brendovi filera najtvrđe preparate imaju sa 30mg/ml, a neki već sa 20mg/ml.

Hidrofilnost HA fileru omogućava da veže okolnu vodu iz mekog tkiva za sebe i dodatno vrši ekspanziju. Hidrofilnost ne opada istim tempom kao razgradnja. Ovo omogućava prirodni izgled korigovanja volumena i bora, kao i postojanost, sve dok se filer skoro potpuno ne razgradni u tijelu. Dokazano je i da HA filer dovodi do rastezanja dermalnih fibroblasta, što indukuje de novo formiranje kolagena ujedno inhibirajući razgradnju postojećeg.

Injektiranje se izvodi pomoću igala 27 I 30 G. Koriste se i tupe kanile, posebno u opasnim regijama, a preporučuju se i početnicima. Iskusni plastični estetski hirurzi više koriste igle zbog tačnijeg postavljanja filera. Ponekad se koristi anestezija u vidu lokalne topikalne, rijetko infiltrativne, a nekad i regionalneg blok anestezije-dentalni blok za usne.

HA filer najbliže odgovara karakteristikama idealnog mekotkivnog filera, a to su:

Netoksičnost
Biokompatibilnost
Duotrajnost
Reverzibilnost-uz pomoć hijalouronidaze se može korigovati
Autolog
Lak za korišćenje
Bezbjedan
Pozitivne, prirodne i lako vidljive promjene
Minimalno bolovanje-tj isključivanje iz redovnih aktivnosti
Različita dubina slojeva u koje se može postaviti
Predvidljivost
Dobro se “ponaša” sa starenjem
Nije allergen-nema potrebe za kožnom probom
Ne daje imunološke reakcije-granulomi i sl.

Indikacije

HA fileri se koriste se za sve vrste bora i gubitka tonusa i volumena. Za površne sitne bore, logično, koristi se preparata manje tvrdoće, nekada i neumreženi, priordni. Za dublje bore koriste se srednje tvrdi preparati. Dok za podizanje volumena, konturiranje i lifting efekat na rasolaganju imamo najtvrđe materijale, koji zbog svojih karakteristika moraju da se plasiraju duboku ispod potkožnog tkiva prepeiosalno. Najčešće tretirane regije usne, nazolabijalne brazde, marionete, podočnjaci, pušačke bore, mrštilice, smijalice, jagodica, jagodični luka, donja vilica, brada, sljepočna regija itd. Mora se napomenuti da je prirodna HA često sastojak i skin buster i mezoterapijskih koktela kojim se tretiraju nesavršenosti u površnim slojevima kože, bilo injekciono bilo pomoću dermapena.

HA fileri se plasiraju u dermis, duboki dermis, potkožno tkivo i preperiostalno. Ako se previše površno aplicira vidjeće se na koži kao plavičast odsjaj-Tindal efekat. Ako se plasira u mišić neće dati željeni efekat. Uvijek se mora voditi računa o mogućim vaskularnim komplikacijama zbog okluzije ili kompresije krvnih sudova.

Važno je napomenuti da se HA drugačije čistoće i tvrdoće koristi i kao intraartikularna injekcija u ortopediji kod tegoba vezanih uz artroze velikih zglobova, oštećenje hrskavica i meniskusa.

Uticaj

Dakle, netokisčnost, biorazgradljivost i hipoalergenost čine HA filer skor idealnim za manje iskusne ljekara kao i za plasiranje u one regije koje su jako dobro prokrvljene, gdje dominira rastresitije vezivno tkivo. Broj procedura raste stalno. Na raspolaganju imamo hijalouronidazu, enzim koji služi razgradnji HA, s kojim je moguće bez problema “istopiti” bilo koji depo filera koji ne doprinosi estetski prihvatljivom rezultatu. Kod drugih mekotkivnih filera to nemamo. Ovo su nesumnjivo ključni razlozi ogromne popularnosti HA filera što među ljekarima tako i među pacijentima. Uz svjetske medijske trendove i društvene mreže koje pomažu plasiranju informacija, pacijent dobija na svakodnevnom nivou ogroman broj informacija, koje ga navode na razmišljanje o nekom od anti age tretmana.

Kao i kod ostalih, HA fileri mogu dati značajne komplikacije koje su najčešće posljedica ishemije, a koja nastaje ili okluzijom krvnog suda zbog injektiranja filera u sam krvni sud bilo kompresijom krvnog suda djelovanjem filera spolja. O tome u nekom od narednih brojeva.